Korzystając na co dzień z arkusza kalkulacyjnego nie zastanawiamy się czym są style odwołania do komórek i jakie są ich rodzaje. Pytania pojawiają się dopiero wtedy, gdy odkryjemy, że w bliżej nieokreślony sposób dokonała się zmiana nagłówków kolumn z liter na liczby. Poza tym, że kolumny reprezentują teraz liczby, tak samo jak wiersze, również formuły odwołujące się do konkretnych komórek lub ich zakresów uległy przekształceniu. Excel zaczął korzystać ze stylu odwołania W1K1.
Dawno, dawno temu…
W 1982 roku Microsoft wprowadził na rynek swój pierwszy arkusz kalkulacyjny Multiplan (stanowiący konkurencję dla VisiCalc oraz Lotus 1-2-3), w którym zdecydował się użyć stylu odwołania W1K1. W 1985 roku zastąpił go Excel. Microsoft chcąc przekonać do siebie użytkowników Lotusa 1-2-3, przyzwyczajonych do stylu odwołania A1, dodał go do swojego arkusza. Było to mądre posunięcie, dzięki któremu korzystający z Lotusa mogli migrować do nowego produktu firmy z Redmond i nadal wygodnie pracować. Oczywiście kilka lat później Excel stał się standardem rynkowym i jego panowanie trwa po dzień dzisiejszy…
Różnice w stylach
Porównując ze sobą oba style odwołania, czyli A1 i W1K1, pierwsze co rzuca się w oczy to nagłówki kolumn. W stylu W1K1 zamiast liter stosowane są liczby. W ten oto sposób zarówno wiersze jak i kolumny są numerowane.
Jednakże prawdziwą różnicę zauważymy, kiedy zaczniemy pisać nową formułę. Dla przykładu użyjemy funkcji SUMA i obliczymy łączną wartość trzech następujących po sobie komórek w wierszu.
Na pierwszy rzut oka można odnieść wrażenie, że mając włączony styl odwołania W1K1 formuła jest bardziej skomplikowana. Nic bardziej mylnego. Zauważmy, że w kolejnych wierszach zakres komórek użyty w formule dla stylu A1 zmienia się (A2:C2, A3:C3, A4:C4, itd.), natomiast w przypadku stylu W1K1 pozostaje niezmienny (WK[-3]:WK[-1]).
Zasady działania
Korzystając ze stylu W1K1 w celu wskazania umiejscowienia komórki musimy najpierw wpisać literę W i numer wiersza, a następnie literę K i numer kolumny. W stylu A1 podawaliśmy od razu literę dla kolumny, po której następowała liczba dla wiersza.
Jak zapewne zauważyliście na powyższym przykładzie w nawiasach kwadratowych umieszczane są liczby (dodatnie lub ujemne), które mówią o względnej odległości od bieżącej komórki. Generalna zasada jaka obowiązuje jest więc następująca:
- liczby dodatnie odnoszą się do komórek poniżej i/lub na prawo od bieżącej komórki;
- liczby ujemne odnoszą się do komórek powyżej i/lub na lewo od bieżącej komórki.
Jeśli więc użyjemy następującego odwołania W[-5]K[3], to wskazujemy na komórkę znajdującą się pięć wierszy powyżej i trzy kolumny na prawo od bieżącej komórki. Natomiast w przypadku odwołania WK[-1] odnosimy się do komórki zlokalizowanej w tym samym wierszu, lecz o jedną kolumnę na lewo od bieżącej komórki.
Oczywiście nie wolno nam zapomnieć o odwołaniach bezwzględnych. W przypadku stylu W1K1 nie używa się symbolu dolara ($), jak to ma miejsce w stylu A1, natomiast opuszcza się całkowicie nawiasy kwadratowe. I tak na przykład odwołanie bezwzględne do komórki $F$16 w stylu A1 będzie równoznaczne odwołaniu do komórki W16K6 w stylu W1K1.
Czy styl odwołania W1K1 posiada jakiekolwiek zalety? Cóż, z pewnością zdecydowana większość z nas nie korzysta lub nawet nie korzystała z niego. W mojej opinii styl ten może znaleźć zastosowanie w przypadku tworzenia makr lub pisania formuł, które wymagają podania numerów kolumn jak np. bardzo popularna funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO.
Zmiana nagłówków kolumn z liter na liczby
W celu zmiany stylu odwołania z A1 na W1K1 i na odwrót należy dokonać stosownej modyfikacji w opcjach arkusza kalkulacyjnego. Jak to zrobić? Wystarczy postępować według poniższej instrukcji.
KROK 1: Wybrać kartę Plik na wstążce Excela.
KROK 2: W menu backstage kliknąć polecenie Opcje.
KROK 3: W oknie dialogowym Opcje programu Excel wybrać kategorię Formuły.
KROK 4: W sekcji Praca z formułami zaznaczyć (włączyć)/odznaczyć (wyłączyć) opcję Styl odwołania W1K1.
KROK 5: Kliknąć przycisk OK.
Nieautoryzowana zmiana i makro jako remedium
Może się zdarzyć tak, że nie zmieniając opcji programu Excel nagle zaczął wyświetlać liczby zamiast liter w nagłówkach kolumn. Uspokajam, nie jest to związane z błędem oprogramowania. Otóż Excel działa w ten sposób, iż w zależności od tego jaki skoroszyt (czyt. z jakim stylem odwołania) zostanie uruchomiony jako pierwszy, to program przyjmuje odpowiedni styl A1 lub W1K1.
Jeśli używany styl nam nie odpowiada zawsze możemy zmienić go w opcjach. Można również wyłączyć program i uruchomić go ponownie otwierając tym razem skoroszyt ze stylem A1.
Chcąc uniknąć takich kombinacji lub zagłębiania się w opcje programu, można również stworzyć krótkie makro i zapisać je w skoroszycie makr osobistych, aby było zawsze dostępne pod ręką, a następnie w pasku narzędzi Szybki dostęp dodać ikonę przypisaną do naszego makra. Od tej pory każde naciśnięcie przycisku wywołującego makro spowoduje zmianę stylu odwołania.
Jak miałoby wyglądać takie makro napisane w języku VBA? W zupełności wystarczą trzy linie kodu, z których środkowa sprawdza aktualny styl odwołania i ustawia przeciwny jako obowiązujący, a pozostałe dwie linie to definicja procedury i jej zakończenie.
Sub ZmienW1K1()
Application.ReferenceStyle = xlA1 + xlR1C1 – Application.ReferenceStyle
End Sub
Styl odwołania W1K1 być może nie zdobędzie wielu zwolenników pośród czytelników bloga, niemniej jednak warto wiedzieć o jego istnieniu, zasadach działania oraz w jaki sposób można go włączyć i wyłączyć zarówno ręcznie jak i poprzez zastosowanie marka. Pamiętajmy, że właściwy komfort pracy w Excelu jest niezmiernie istotny dla naszej wydajności i pozwala oszczędzać czas, dlatego obszar roboczy dopasowujmy maksymalnie do naszych potrzeb.